Actieplan 2016 district Hoboken - Advies

Aanleiding
Op 23 september jl. kreeg de cultuurraad een vraag om advies over het actieplan 2016 toegestuurd.

In eerste instantie kregen we enkel de tekst. Op onze vraag volgden ook de cijfers, waarvoor dank.

Vermits de tekst ons weer eens rijkelijk laat bereikte, werd beslist digitaal overleg te plegen. 

De bestuursleden ontvingen de tekst met de vraag opmerkingen te geven.

Motivering 

Het bestuur van de Cultuurraad heeft dit actieplan ontvangen en gelezen. Helaas kon er door de beperkte tijd geen vergadering meer plaatsvinden waarop toelichting aan de betrokken schepen of ambtenaar kon gevraagd worden. Op die manier wordt de cultuurraad aan de kant gezet. Het nieuwe werkkader voorziet een termijn van ca. 5 weken. 

Op basis van het voorliggende actieplan dient de cultuurraad het volgend advies in.

Advies

Hoboken krijgt het Gravenhof en heeft daarmee een cultuur- en jeugdcentrum. Na vele jaren van adviseren en motiveren, ziet de cultuurraad eindelijk gerealiseerd waar sedert de oprichting van de adviesraad voor geijverd werd.

Vol verwachting klopte ons hart dan ook bij het ontvangen van dit actieplan MET het eerste programma van het nieuwe huis. 

Wij juichen toe dat er gekozen wordt voor lokale verankering, maar betreuren het dat de activiteiten haast uitsluitend op kinderen en jongeren worden gericht. Want hierdoor wordt het streven "om de samenstelling van de lokale gemeenschap zoveel mogelijk te weerspiegelen", toch behoorlijk ondergraven. 

Het hele Hobokense cultuur- en vrijetijdsbeleid wordt op dezelfde jeugdige leest geschoeid. Mooi voor families met kinderen, waarbij ook de grootouders welkom zijn. Gelukkig kan de alleenstaande oudere Hobokenaar zijn 'blues' verdrinken tijdens een kroegentocht. Want ook de klassieke concerten gaan naar verluidt verjongen.

Inzake erfgoedbeleid blijft de tekst eerder vaag. Deelname aan Erfgoeddag, Open Monumentendag en aandacht voor de geschiedenis van de Hobokense polder. 

De cultuurraad is zeer bekommerd om de Hobokense cultuurverenigingen. Wie muziek maakt, krijgt geld, soms heel veel geld: 5.000 euro is niet niks. Voor alle andere verenigingen samen is er een potje van 7.200 euro. Vaak krijgt men voor degelijk werk slechts een aalmoes van 100 euro, omdat het toelagereglement niet deugt. 

Maar een herziening van dat toelagereglement is nog steeds niet aan de orde. 

Evenmin een cultuurprijs komend jaar. Onze cultuurverenigingen hebben blijkbaar onvoldoende merite. Twee maal werd hierover advies uitgebracht, zonder reactie. 

Misschien moeten wij onze volgende adviezen op muziek zetten om gehoord te worden.

Besluit

De cultuurraad ijvert al sinds de jaren '70 van vorige eeuw voor een cultuurcentrum. Nu onze droom eindelijk realiteit wordt, willen wij er mee onze schouders onder zetten. 

Wij verlenen gunstig advies voor dit actieplan, maar wij dringen er nogmaals op aan dat er werk wordt gemaakt van een behoorlijk toelagereglement voor de verenigingen en een onpartijdige cultuurprijs voor wie zich op cultureel vlak verdienstelijk heeft gemaakt.

Daarnaast vragen wij dat het Gravenhof ook voldoende aandacht heeft voor de oudere Hobokenaar zonder (klein)kinderen.


Bijlage: Actieplan 2016

En dan nu… actie!

Onze visie op lokaal cultuur- en jeugdbeleid

In de aanloop naar de opening van het nieuwe cultuur- en jeugdcentrum Gravenhof dachten we met het vrijetijdsteam heel hard na over de toekomstige werking van dat nieuwe centrum. We stelden ons telkens opnieuw de vraag: wat voor soort huis willen we zijn, voor wie zijn we hier en wat moeten we doen? We gingen niet over één nacht ijs, we gingen niet uit van wat we dachten of voelden maar we baseerden ons op relevant cijfermateriaal. We onderzochten de bevolkingssamenstelling in het district en ontdekten vijf belangrijke tendensen.

De Hobokense bevolking:

- vergrijst (maar niet sneller dan in de stad of in Vlaanderen)

- verjongt (de groep 0-9 jaar is de snelst groeiende bevolkingsgroep)

- telt gemiddeld meer gezinnen met kinderen dan de rest van de stedelijke bevolking

- is divers (en wordt nog meer divers)

- telt met 31 % van de bevolking een aanzienlijk grote groep mensen met een laag inkomen

We baseerden ons ook op recent gebruikersonderzoek binnen de bibliotheken en cultuurcentra in Vlaanderen en vergeleken dat met cijfers uit onze eigen ticketverkoop. We maakten een scan van het culturele landschap in Hoboken en omliggende districten en gemeenten en brachten de aanwezige spelers in kaart.

Dat leidde ertoe dat we twee fundamentele pijlers definieerden waarop we de werking van het Gravenhof willen uitbouwen:

- we gaan volop voor lokale verankering. We willen in de eerste plaats een centrum van en voor de Hobokenaar zijn. In alles wat we doen streven we er naar om de samenstelling van de lokale gemeenschap zoveel mogelijk te weerspiegelen.

- we kiezen resoluut voor kinderen en jongeren en we benaderen hen vanuit alle contexten: individueel, in groepsverband met hun ‘peers’ (vrienden, verenigingen, …), met hun ouders en grootouders, met de school, …

We willen deze visie overigens uitrollen binnen het hele Hobokense cultuur- en vrijetijdsbeleid en we bekijken de volgende maanden hoe we dit samen met de lokale partners kunnen waarmaken.

We stelden ons de vraag wat we voor ons publiek willen betekenen en we formuleerden een aantal waarden die we willen belichamen: we willen onze bezoekers inspireren en versterken, we willen bereikbaar en nabij zijn en vertrouwen uitstralen, we willen het samen creatief zijn stimuleren.

Is dit innovatief? Ja, dat is het zeker. We staan immers voor een heuse focusshift. Cultuur- en gemeenschapscentra trekken vaak de kaart van het aanbod. Dat is overigens perfect legitiem: er was sinds de jaren 1970 nood aan ‘neutrale’ cultuurhuizen in Vlaanderen om het aanwezige aanbod evenwichtig te spreiden en de podia van de cultuur- en gemeenschapscentra speelden een belangrijke rol in dat verhaal. Die cultuurspreidingsopdracht was dan ook jarenlang verankerd in decreten en uitvoeringsbesluiten.

Maar de samenleving verandert voortdurend. De manier waarop mensen aanbod ontdekken, waaraan ze participeren en hoe, de momenten waarop ze aanbod zoeken, … alles verandert en die constante verandering plaatst ons voor grote uitdagingen.

Ook in Hoboken zien we cultuurspreiding en het stimuleren van ontmoeting en participatie als onze belangrijkste opdrachten. Maar eerder dan te vertrekken vanuit een aanbod (waarvoor publiek dient gezocht), vertrekken we vanuit een doelgroep (waarvoor we gepast aanbod zoeken). We focussen ons op kinderen en jongeren en - heel belangrijk - op het volledige netwerk errond.

Dat doen we door concepten aan te bieden die aangepast zijn aan die doelgroep, door aanbod te clusteren en attractief te maken voor een specifiek doelpubliek: gezinnen, tieners, jonge kinderen, … We willen er staan op momenten dat het telt (woensdagmiddag, weekenddagen, schoolvakanties, …) en een programma bieden waaraan je naar eigen interesse kan participeren: wil je kort iets meepikken of blijf je de hele middag, hou je het graag goedkoop of wil je de ‘full wax’, kom je alleen of met je hele gezin, grootouders inbegrepen … het kan allemaal!

We willen ook sterk inzetten op educatie en talentontplooiing. We werken vraaggericht en maatwerk is daarbij belangrijk, net als het laten van open (= niet vooraf ingevulde) programmaruimte: we willen onze gebruikers mee laten kiezen wat ze in het Gravenhof willen doen. We willen co-creatie stimuleren. Als we bijvoorbeeld vorming of workshops aanbieden, dan streven we zoveel mogelijk naar een tastbaar resultaat (een toonmoment, een gezamenlijk werk, een traject met een duidelijk doel, …) en naar kruisbestuiving tussen diverse disciplines.

Bovendien kiezen we heel bewust voor de artistieke lijnen die we uitzetten: we focussen op circus, straat- en locatietheater, op muziek en podiumkunsten maar ook op beeldende kunst, bewegend beeld en digitale creaties. Die lijnen trekken we door in het aanbod dat we zelf brengen én in de ondersteuning van kunst- en cultuurcreatie van anderen.

‘Allemaal goed en wel’ denkt u allicht, maar u wil natuurlijk weten hoe we dat concreet gaan aanpakken. Volgt u even mee!?

Een mooi voorbeeld van hoe we onze missie nu al invullen, zijn de kinderfeesten: een laagdrempelig en toegankelijk locatieproject dat kwaliteit wil brengen en waaraan iedereen naar eigen voorkeur kan participeren. Die lijn willen we doortrekken in het Gravenhof met Louisaland. Op 8 zondagen bieden we een programma waaraan je met je hele gezin kan deelnemen en dat film, circus, theater, muziek maar ook kunsten kan bevatten. Daarnaast programmeren we ook nog podiumaanbod voor volwassenen. Dat kan muziek, theater, comedy, woord, … zijn. 

Het spreekt voor zich dat een huis dat resoluut kiest voor gezinnen, kinderen en jongeren veel aandacht besteedt aan de kleuter-, lagere en middelbare scholen, voor wie de afstand naar geschikt aanbod vaak toch nog groot blijkt te zijn. Onze infrastructuur is ideaal voor schoolvoorstellingen. Ook hier is vraaggericht maatwerk belangrijk.

Cultuurcentra zetten vaker dan vroeger in op bewegend beeld, bijvoorbeeld door film te programmeren. Wij willen echter ook actief zijn op vlak van creatie. De voorbije jaren hebben we al enkele hele mooie resultaten neergezet: denk aan onze kortfilm Fistful of memories, een aantal non-fictie filmpjes rond jongeren en verkiezingen of heel recent aan ons Hoboken 2660-project met Axl Peleman en Bilal Aazzouti. Die lijn zetten we de komende jaren verder door nieuwe projecten uit te voeren of te ondersteunen.

We stimuleren kinderen en jongeren om hun talenten te ontwikkelen door hen te ondersteunen in het opzetten en uitvoeren van projecten zoals Talent 2660 en door het aanbieden van vorming en workshops onder de werktitel ‘Jonge leeuwen’. Dat kunnen heel uiteenlopende trajecten zijn zoals bijvoorbeeld kledij maken, rap en beats, slam poetry, digitale media, software programmeren, een kunstwerk lassen, filmen met je telefoon, film monteren, … Belangrijk is dat we voldoende witruimte laten zodat jongeren kansen krijgen om mee te bepalen wat ze willen doen. Ook het stimuleren van beweging zit in onze focus, dus bijvoorbeeld dans en urban sports passen in dit verhaal.

Labo 2660 mikt dan weer meer op volwassenen, maar net zoals bij Jonge leeuwen ligt de focus op zelfontwikkeling en op hoe je op een intelligente manier kan deelnemen aan de complexe samenlevingsvorm die een stad is. Dat kan door het stimuleren van debat en het uitwisselen van ideeën maar ook door workshops, bijvoorbeeld 3D-printen, een repaircafé, upcycling, infosessies over stadstuinieren of andere duurzame ideeën of projecten.

Intussen blijven we inzetten op locatieprojecten en omgevingsgericht werken, net omdat het onze missie onderschrijft. We organiseren 4 edities van Camping Louisa en 2 kinderfeesten. Ook de Japanse week (met Nello en Patrasche centraal) wordt hernomen en met Kerst in Hoboken en Vlaanderen feest zijn we in het straatbeeld aanwezig.

Specifiek voor kinderen en gezinnen organiseren we opnieuw de ‘Bij de buren’-picknick, een sinterklaasvoorstelling. Voor volwassenen muziekliefhebbers organiseren we een nieuwe blues kroegentocht. Ook de liefhebbers van klassiek blijven aan bod komen maar we bekijken hoe we dit in het verlengde van onze missie kunnen brengen (vb meer richten op kinderen en gezinnen). Ook voor senioren blijven we een viertal specifieke middagvoorstellingen voorzien.

En natuurlijk strijkt ook Ten Zuiden van ’t Zuid weer neer in Hoboken, met de typische ingrediënten: een groot symfonisch orkest (Casco Phil) en enkele lokale, al of niet klassiek geschoolde zangers, zangeressen en muzikanten.

Het rijke lokale erfgoed zetten we in de kijker op open monumentendag en erfgoeddag maar dat is natuurlijk niet alles: in 2016 zetten we de wonderbaarlijke ontstaansgeschiedenis van de Hobokense polder uitgebreid in de kijker. We blijven lokale kunstenaars de mogelijkheid bieden om te exposeren in het UiThuis en we zetten ook in op projecten in samenwerking met de lokale academies en andere partners in het kader van ‘Hoboken Kunstencampus’.

Voor de bibliotheek wordt 2016 een belangrijk jaar. De cultuur- en jeugddienst vertrekt maar een afscheid wordt het natuurlijk niet. Bovendien doet met het Huis van het Kind ook een nieuwe partner zijn intrede in het gebouw van de bibliotheek. Kinderen en gezinnen, onze missie, weet u nog? We willen hier een sterk verhaal van maken en kijken hoe we dit nieuwe huis in de markt zetten.

Eind 2015 opende een Webpunt in de bibliotheek. In een webpunt leer je hoe je een computer of tablet (beter) kan gebruiken. Dat kan via individuele begeleiding of via cursussen op maat voor groepen. Dat aanbod willen we verder ontwikkelen en afstemmen op senioren maar ook, bijvoorbeeld, op moeders met jonge kinderen. En natuurlijk zijn scholen een erg belangrijke partner voor een bibliotheek. Ook die samenwerking willen we verder uitbreiden en versterken.

Het district onderschrijft onze ambities en draagt vanuit het cultuur- en jeugdbeleid fundamenteel bij aan het realiseren van deze visie. Zo brengt het district meer dan € 110.000 aan werkingsmiddelen onder in de vzw lokaal cultuurbeleid op basis van duidelijke afspraken.

We gaan intensieve samenwerking aan met partners die onze visie en missie genegen zijn, zoals Formaat, Dot.Kom (Webpunt), het Huis van het Kind, de lokale academies, alle kleuter-, lagere en middelbare scholen, jeugd- en cultuurverenigingen, …

Want het Gravenhof, dat moet je mee maken!